تعویض پلاک و موضوعات مربوط به آن

تلفن گویا : 48010000

1- دریافت قبض ورودی پارکینگ (زمان ورود به مرکز)
2- مراجعه به اطلاعات و نوبت دهی و تعیین دفتر خدمات دولت الکترونیک
3- مراجعه به غرفه یا دفتر تعیین شده و ارائه مدارک لازم و بررسی مدارک متقاضیان توسط کارشناس حقوقی
4- اخذ فرم بازدید فنی خودرو از دفتر تعیین شده
5- بازدید فنی خودرو توسط کارشناس مرکز (تأیید اصالت خودرو)
6- ارائه گواهی مفاصا حساب اجرائیات (عدم خلافی) در صورت داشتن تخلف
7- واریز فیش بانکی به مبلغ 400/000 ریال به شماره حساب 2171159013002 نزد بانک مرکزی بنام خزانه داری کل بابت هزینه نقل و انتقال خودرو و پرداخت هزینه پستی به مبلغ 49/000 ریال جهت ارسال کارت مشخصات خودرو
8- مراجعه به دفتر مربوطه جهت دریافت تأییدیه نقل و انتقال و سند مالکیت خودرو
9- مراجعه به محل فک جهت فک پلاک خودرو
10- مراجعه به انبار پلاک جهت تحویل پلاک قدیم و اخذ پلاک جدید
11- مراجعه به محل نصب جهت نصب پلاک جدید
12- مراجعه به درب خروج با اائه قبض ورود به پارکینگ و خروج از مرکز

...........................................................................................................................................................................................................................

از تعویض پلاک بیشتر بدانید 

امروزه، خودرو به عنوان یک کالای سرمایه‌ای بخش قابل توجهی از اموال و دارایی‌‌های خانواده را تشکیل می‌دهد و به تبع آن، نقل و انتقال خودرو نیز رایج‌ترین معاملات افراد جامعه محسوب می‌شود. آگاهی از مراحل تنظیم سند و آشنایی با مقررات موجود در این زمینه می‌تواند در سلامت معاملات افراد و حفظ منافع آنها موثر باشد.
مراحل نقل و انتقال خودرو را می‌توان (‌به ترتیب) در سه بخش ارائه کرد: الف) تنظیم قرارداد (‌قولنامه)، ب) مراجعه به مراکز تعویض پلاک خودرو، ج) مراجعه به دفاتر اسناد رسمی.

الف) تنظیم قرارداد: همانند سایر معاملات میان افراد، در نقل و انتقال خودرو نیز، فروشنده و خریدار باید قراردادی میان خود داشته باشند که در آن اصول انجام معامله با توافق طرفین، به امضاء رسیده باشد.

مواردی مانند مشخصات کامل و جامع خودرو خریداری شده (‌مدل، رنگ، وسایل موجود خودرو، تک سوخت یا دوگانه سوز بودن آن و….)، تعهدات طرفین نظیر قیمت تمام شده و نحوه و مراحل پرداخت آن از سوی خریدار، زمان تحویل خودرو (‌به همراه بیمه شخص ثالث و کارت سوخت و ابزار آن و…) از سوی فروشنده به خریدار، توافق بر زمان و نحوه تعویض پلاک خودرو، تکلیف فروشنده به پرداخت بدهی‌های خودرو اعم از عوارض سالانه شهرداری (‌مخصوص سواری و وانت دوکابین) و مالیات (‌مخصوص وانت‌ها و سواری‌های کار)، زمان حضور در دفترخانه و هر آنچه که عرف جهت منافع هر دونفر ایجاب می‌کند.‏

ب) مراجعه به مراکز تعویض پلاک خودرو: اصل و قاعده (و البته بهینه‌ترین روش) آنست که فروشنده و خریدار (‌قبل از حضور در دفاتر اسناد رسمی) ، با حضور در مراکز تعویض پلاک و ارائه مدارک و مستندات، اقدام به فک پلاک قبلی خودرو و نصب پلاک جدید برای خریدار کنند. در این مراکز ضمن کارشناسی خودرو باید مدارک لازم مانند مدارک شناسایی فروشنده و خریدار، برگ سبز خودرو ، بنچاق بنام فروشنده (‌بنچاق قطعی منقول) و برگ کمپانی ، معاینه فنی ، ارائه مدارک مربوط به احراز آدرس و محل سکونت خریدار (‌نظیر سند منزل یا اجاره نامه با کد رهگیری و قبوض برق و تلفن)، عوارض و خلافی خودرو… اما چند نکته در این خصوص:‏

۱- در صورتی که به هر دلیلی فروشنده یا خریدار یا هر دو، نخواهند و یا نتوانند به همراه یکدیگر برای تعویض پلاک مراجعه کنند می‌توانند با مراجعه به دفترخانه، اقدام به تنظیم وکالت نامه جهت تعویض پلاک کنند. ‏

۲- وکالت تعویض پلاک: وکالتی است که با امضای آن از سوی فروشنده، خریدار به عنوان نماینده و وکیل وی (‌و بدون نیاز به حضور فروشنده) به مراکز تعویض پلاک مراجعه و مراحل ذکر شده را طی می‌کنند و پس از تعویض پلاک خودرو، مجدداً- (به‌همراه فروشنده) برای تنظیم سند قطعی خودرو به دفترخانه مراجعه می‌کنند.

(‌در این حالت فروشنده دوبار در دفترخانه حاضر می‌شود)‏

۳- وکالت فروش خودرو‏: وکالتی است که پس از امضای آن در دفترخانه، دیگر نیازی به حضور فروشنده در مراکز تعویض پلاک و پس از آن، در دفترخانه، نیست. هزینه تنظیم این نوع وکالت ز حالت قبل بیشتر است. ‏

تذکر: نظر به مسئولیت‌های صاحب پلاک خودرو و امتیازات منفی در قوانین جدید، پیشنهاد می‌شود در صورت تنظیم هر گونه وکالت خورو اولاً فروشنده ضمن توافق با خریدار ، درخواست درج «مهلت تعویض پلاک» در وکالتنامه تنظیمی را بکند و ثانیاً حتی الامکان (ضمن تقاضا از مسئولین دفترخانه) از اعطای حق توکیل به خریدار ، خودداری کند.

ج) مراجعه به دفاتر اسناد رسمی: مطابق با قوانین و مقررات موجود کشور ، پس از تعویض پلاک خودرو، فروشنده و خریدار موظف به حضور در دفاتر اسناد رسمی و تنظیم سند قطعی خودرو، هستند.

مدارکی که برای تنظیم سند قطعی مورد نیاز است عبارت است از: برگ سبز جدید (شناسنامه خودرو)و تائیدیه نقل و انتقال خودرو (‌صادره در مراکز تعویض پلاک) ، بنچاق قبلی و یا برگ کمپانی (به‌نام فروشنده) ، اصل مدارک شناسایی فروشنده و خریدار، بیمه نامه شخص ثالث و کارت سوخت، برگ مفاصا حساب پرداختی عوارض سالانه شهرداری (تا پایان سال قبل، برای سواری‌ها و وانت‌های دوکابین).

اما نکاتی که در این مرحله لازم به ذکر است:‏

‏۱-به جز دو مورد اول، مدارک لازم برای وکالت نیز، مانند فوق است.‏

‏۲-در حال حاضر دفاتر اسناد رسمی تکلیفی در خصوص اخذ مالیات مشاغل (وانت‌ها و سواری‌های کار) و عدم خلافی خودرو، ندارند.لذا شایسته است خریدار این موارد را تا زمان تحویل خودرو به وی، از فروشنده مطالبه کند و فروشنده موظف به تسویه کامل آن است. (عدم خلافی از طریق مراکز پلیس + ۱۰ و مالیات از طریق دفاتر پیشخوان دولت قابل پرداخت و تسویه است)‏

‏۳-هزینه‌های تنظیم سند خودرو در دفاتر اسناد رسمی سراسر کشور یکسان و بر اساس جداول مالیاتی است. این هزینه‌ها «حق الثبت و مالیات نقل و انتقال (‌ویژه دولت) و حق التحریر (‌مخصوص دفترخانه)»، است که برای هر خودرو و با هر مدل ، مبلغ متفاوتی است و بر اساس عرف موجود پرداخت سهم دولت به عهده فروشنده و پرداخت حق دفترخانه بر عهده دو طرف معامله (‌بالمناصفه) است.

مگر فروشنده و خریدار توافقی به غیر آن کرده باشند که در اینصورت عمل به توافق در اولویت بوده و محترم خواهد بود.‏


• با تمرکززدایی و توزیع خدمات در سراسر کشور کلیه امور مربوط به خدمات پس از شماره‌گذاری خودرو در کوتاهترین زمان ممکن و با دقت، صحت و کیفیت مطلوب تنها در یک مرحله مراجعه مراکز خدماتی شماره‌گذاری خودرو انجام خواهد شد.
• هریک از هم‌میهنان عزیز می‌توانند هرگونه خدمات اعم از، صدور برگ صورت وضعیت خودرو و خدمات مربوط به ثبت نقل و انتقال، تعویض قطعات اصلی خودرو و یا سایر اقدامات مرتبط را در مراکز جدید خدماتی شماره‌گذاری راهنمایی و رانندگی در سراسر کشور دریافت نمایند.
طرح ملی تعویض پلاک، سرعت، دقت و سهولت در امور شماره‌گذاری
• در این طرح به هنگام نقل و انتقال خودرو پلاک فروشنده فک و پلاک جدیدی برای خریدار با حضور پلیس نصب و در صورت لزوم، اصالت خودرو مورد معامله مورد بررسی قرار خواهد گرفت.
• با بکارگیری از ظرفیتهای موجود در بخش غیردولتی، ضمن تسریع در کار، ارتقاء کیفیت خدمات‌رسانی در امور شماره‌گذاری خودرو لحاظ شده است.
• با عنایت به اینکه هنگام ثبت نقل و انتقال خودرو، برگ معاینه فنی کنترل خواهد شد در راستای سالم‌سازی محیط زیست اقدامات مؤثری به مرحله اجراء درخواهد آمد.
• تمامی اقدامات مربوط به شماره‌گذاری خودرو در قالب سیستم جامع راهنمایی و رانندگی و با مکانیزم رایانه‌ای اجراء و در جهت تحقق دولت الکترونیک گام مؤثری برداشته خواهد شد.
• کارت مشخصات و شناسنامه وسیله نقلیه در این طرح بگونه‌ای تهیه گردیده است که ضمن استفاده از کاغذ مخصوص و بکارگیری فیبر نوری در متن آن ضریب امنیتی این مدرک را افزایش داده است.
• اهم ویژگیهای پلاکهای جدید:
- با یکسان‌سازی شکل و ترکیب پلاکهای جدید تنوع از 36 نوع مختلف به 3 نوع پلاک مخصوص خودروهای عمومی، دولتی و شخصی تغییر یافته است.
- هر شخصی می‌تواند به تعداد خودروی مورد مالکیت، پلاک از مراکز خدماتی راهنمایی و رانندگی دریافت نماید.
- در طرح ملی تعویض پلاک، کلیه خودروهای جدید در محل کارخانه شماره‌گذاری خواهند شد و نیازی به مراجعه افراد به واحدهای شماره‌گذاری نخواهد بود.
- ابعاد پلاکهای 11×52 سانتیمتر با نوشتار از جنس هات‌استمپ و آرم ناجا در متن، ضمن ذکر کد امنیتی و تاریخ تولید پلاک می‌باشد.
- در طرح ملی تعویض پلاک به هر خودرو یک کد شناسایی VIN غیرقابل تغییر، تخصیص داده می‌شود که جهت احراز اصالت تهیه و بر روی کارت مشخصات خودرو درج می‌گردد.
تلفن گویای معاونت راهنمایی و رانندگی به شماره 8288888 آماده ارائه اطلاعات در خصوص طرح ملی تعویض پلاک به شما هم‌میهنان عزیز می‌باشد.

مدارک و شرایط لازم جهت نقل و انتقال مالکیت وسایل نقلیه با پلاک کشوری 
1- مراجعه همزمان به همراه خودرو مورد معامله، که اسناد و مدارک مربوطه به مرکز خدماتی ثبت نقل و انتقال مالکیت خودرو به شرح ذیل می‌باشد:
- اصل سند مالکیت خودرو (برگه فروش کارخانه سازنده داخلی یا گواهینامه گمرکی)
- اصل بیمه‌نامه شخص ثالث
- اصل کارت مشخصات خودرو
- اصل شناسنامه مالکیت خودرو
- اصل شناسنامه فروشنده و خریدار
- اصل گواهی مفاصا حساب اجرائیات
- اصل گواهی مفاصا حساب مالیات دارایی و عوارض شهرداری و سایر دیون دولتی متعلقه
- اصل برگ معاینه فنی معتبر صادره از مراکز مجاز
- ارائه مدارک نشان‌دهنده حوزه سکونت شامل یکی از موارد زیر
الف- ارائه سند منزل مسکونی بنام مالک وسیله نقلیه
ب- ارائه سند رسمی اجاره منزل مسکونی بنام مالک وسیله نقلیه
ج- ارائه دفترچه بیمه تأمین اجتماعی بنام مالک وسیله نقلیه
د- ارائه جواز کسب معتبر اجتماعی بنام مالک وسیله نقلیه
ه- ارائه فیش برق، تلفن، آب بنام مالک وسیله نقلیه
و- گواهی اشتغال به تحصیل فرزندان
ز- معرفی‌نامه از اداره که به تأیید کارگزینی سازمان مربوطه رسیده باشد.
ح- در صورت عدم ارائه مدارک فوق‌الذکر به اساس محل صدور شناسنامه اقدام می‌گردد.
ط- در صورت ادعای سکونت در منزل والدین، ارائه سند رسمی (استیجاری، ملکی) بنام پدر یا مادر بعنوان شرط سکونت کافی مقصود می‌باشد.
ی- ارائه سند واحد مسکونی بنام همسر و یا شوهر
ک- در خصوص شرکتها، کارخانجات و سازمانها، اساسنامه و بریده روزنامه رسمی مربوطه بررسی و براساس شهرستان محل ثبت اقدام گردد.
ل- در رابطه با شرکتها، کارخانجات و یا سازمانها که دارای شعبه و دفتر در سایر شهرها (بغیر از شهری که شرکت یا کارخانه یا سازمان در آنجا به ثبت رسیده) دارند با بررسی اساسنامه و بریده روزنامه رسمی آنها اقدام گردد.
· تبصره 1: ارائه خدمات نقل وانتقال مالکیت خودرو به متعاملین منوط به ارائه کلیه مدارک فوق می‌باشد.
· تبصره 2: در صورت فقدان هر یک از مدارک فوق مالک یا نماینده قانونی وی بایستی به مرجع صادرکننده مدرک مراجعه و نسبت به دریافت المثنی اقدام، سپس جهت دریافت سرویس به مرکز خدماتی نقل و انتقال مالکیت خودرو مراجعه کند.
· تبصره 3: در خصوص مالکیت دارای صغر سن، ارائه شناسنامه مالکیت وسیله نقلیه و شناسنامه ولی قهری وی (پدر یا پدرجدی) یا ارائه قیم نام رسمی صادره از مراجع قضایی الزامی می‌باشد. ضمناً کلیه مسئولیتهای حقوقی ناشی از تخلفات و جرائم با پلاک موصوف متوجه ولی قهری یا قیم قانونی خواهد بود.
· تبصره 4: ارائه خدمات نقل و انتقال مالکیت خودرو به وسائط نقلیه دارای مالکیت مشاع در صورت عدم حضور تمامی شرکاء منوط به ارائه وکالتنامه محضری از سوی یکی از شرکاء به نمایندگی از طرف سایر شرکاء می‌باشد.
· تبصره 5: ارائه خدمات نقل و انتقال مالکیت به وسائط نقلیه واگذار شده از طریق شرکتهای واگذارکننده تسهیلات (اجاره به شرط تملیک)، منوط به ارائه موافقت‌نامه رسمی موجر (شرکت واگذارکننده) و حضور نماینده وی می‌باشد. (توضیح اینکه شناسنامه مالکیت جدید توسط واحد شماره‌گذاری مستقر در کارخانه‌های سازنده خودرو صادر و تحویل موجر خواهد شد و کارت مشخصات جدید توسط مرکز شماره‌گذاری معاونت راهور ناجا صادر و از طریق پست به آدرس موجر جهت تحویل به مستاجر ارسال خواهد گردید.)
2ـ بررسی اصالت خودرو (در خصوص وسائط نقلیه‌ای که دارای برگ معاینه فنی بوده و از تاریخ صدور آن بیش از دو ماه سپری نشده باشد به شرط درج احراز اصالت و تأئید آن نیازی به احراز مجدد اصالت خودرو نمی‌باشد).
3ـ‌ بررسی وضعیت پلاک خریدار: در صورتی که خریدار دارای پلاک آزاد باشد در قبال ارائه رسید اعاده پلاک قبلی به خریدار تخصیص و سفارش ساخت پلاک به کارخانه سازنده داده خواهد شد.
در مورد خریدارانی که فاقد پلاک آزاد می‌باشند ابتدا به نام فرد تخصیص و تحویل گردیده و سایر مراحل برابر روش بالا صورت می‌گیرد.
4ـ ثبت نقل و انتقال مالکیت خودرو در سامانه شماره‌گذاری مرکز خدماتی نقل و انتقال.
5- فک زوج پلاک فروشنده و ارائه رسید پلاک به فروشنده.
6- صدور شناسنامه مالکیت جدید خودرو به نام خریدار.
7- نصب پلاک مربوطه به خریدار به روی خودرو و ابطال رسید یا حواله پلاک.
شرایط لازم جهت شماره‌گذاری وسائط نقلیه نو شماره شخصی اجاره به شرط تملی در کارخانجات
1ـ شرکت واگذارکنندة‌ تسهیلات موظف است مشخصات مستاجر را به کارخانه سازنده خودرو ارسال نماید.
2ـ‌ کارخانه سازنده خودرو بایستی اطلاعات مستاجر، شرکت واگذارکننده تسهیلات و خودرو را به واحد شماره‌گذاری مستقر در کارخانه ارسال نماید.
3ـ‌ بازدید از خودرو توسط کارشناس فنی واحدهای شماره‌گذاری مستقر در کارخانه صادره و همزمان به موجر (شرکت موجر) یا نماینده قانونی وی تحویل می‌گردد.
· تبصره: درج عنوان «این خودرو با عقد قرارداد اجاره به شرط تملیک به مستاجر واگذار گردیده است و هر گونه نقل و انتقال مالکیت آن منوط به موافقت به ارائه موافقت‌نامه کتبی شرکت موصوف و تأیید راهنمایی و رانندگی می‌باشد» در قسمت توضیحات شناسنامه مالکیت از طریق سیستم نرم‌افزاری احصاء خواهد شد.
5ـ مرکز شماره‌گذاری ناجا 5 روز بعد از صدور شناسنامه مالکیت خودرو نسبت به صدور و ارسال کارت مشخصات خودرو به شرکت واگذارکننده تسهیلات اهداء می‌نماید.
6ـ مفاصا حساب پرداخت دیون دولتی توسط شرکت موجر به واحد شماره‌گذاری ارائه می‌گردد.
7ـ‌ ارائه خدمات پس از شماره‌گذاری به استثنا دریافت برگه معاینه فنی و صورت وضعیت تخلفات منوط به ارائه گواهی شرکت واگذارکننده تسهیلات می‌باشد.
8ـ پس از تسویه حساب کامل مستاجر با مالک خودرو (شرکت موجر) و ارائه گواهی کتبی و با حضور نماینده شرکت موجر، نقل و انتقال خودرو به نام مستاجر انجام و شناسنامه و کارت جدید به نام وی و به نوان مالک صادر و مدارک قبلی ابطال خواهد شد. در این صورت دستور عدم ارائه خدمات نیز حذف می‌گردد.
9ـ چنانچه مستاجر یا مالک به هر علتی خواهان فسخ قرارداد خود باشد، با گواهی از شرکت موجر و در حضور نماینده شرکت و مستاجر، عملیات نقل و انتقال و فک پلاک مستاجر قدیم انجام و پلاک ـ شناسنامه و کارت مستاجر جدید وفق رویه فوق انجام خواهد شد.


مدارک و شرایط لازم جهت شماره‌گذاری وسائط نقلیه نو شماره شخصی در کارخانجات
1ـ مشخصات خریدار که شامل 1) مشخصات سجلی 2) شماره ملی و کدپستی 3) ‌آدرس محل سکونت 4) شماره تلفن باشد.
2ـ مشخصات وسیله نقلیه باید شامل: نوع کاربری، سیستم، تیپ، مدل، رنگ، تعداد محور، تعداد چرخ، ظرفیت، نوع سوخت، تعداد سیلندر، شماره موتور و شماره شاسی باشد.
3ـ تخصیص پلاک به فرد باید بر اساس محل سکونت خریدار خودرو صورت می‌گیرد.
4ـ بازدید فنی توسط افسر کارشناس از خودرو در محل کارخانه انجام می‌شود.
5ـ واحد شماره‌گذاری مستقر در محل کارخانه پس از اطمینان از تحویل خودرو به خریدار اقدام به صدور شناسنامه مالکیت خودرو و تحویل همزمان آن به خریدار یا نماینده قانونی وی می‌کند.
6ـ در صورتی که خریدار خودرو به هر علتی از تحویل آن از شرکت یا کارخانه تولیدکننده خودرو امتناع نماید فرایند ابطال اسناد و مدارک و فک پلاک خودرو طبق ضوابط مربوط اقدام خواهد شد.
7ـ شماره‌گذاری سایر وسایل نقلیه در واحدهای شماره‌گذاری مستقل راهنمایی و رانندگی در شهرستانها با پلاک جدید طرح ملی تعویض پلاک براساس دستورالعمل‌های مربوطه انجام خواهد شد و کلیه واحدهای انتظامی راهور 15 روز پس از شروع طرح تعویض پلاک در صورت مشاهده خودرو با پلاک موقت، آن را متوقف و به پارکینگ منتقل خواهند کرد تا وفق مقررات شماره‌گذاری آن صورت پذیرد.
8ـ با شروع شماره‌گذاری خودروهای شخصی نو شماره در محل کارخانجات تولید خودرو نصب پلاکهای دو رنگ زرد و سفید و پلاکهای عبور موقت شهرستان و تهران در کارخانجات تولید خودرو ممنوع می‌باشد.
آدرس مراکز خدمات نقل و انتقال خودروئی در تهران:

تنظیم سند تعویض پلاک بدون سند رسمی غیرقانونی است

حمل ‌و‌ نقل > مقررات- همشهری آنلاین:
کانون سردفتران و دفتریاران اعلام کرد: تنظیم سند وکالت تعویض پلاک و فروش خودرو بدون ارائه سند رسمی ، فاقد وجاهت قانونی است.
به گزارش واحد مرکزی خبر به نقل از پایگاه اطلاع رسانی کانون سردفتران و دفتریاران در اطلاعیه این کانون آمده است: دفاتر اسنادرسمی؛ از تنظیم سند وکالت تعویض پلاک و فروش خودرو بدون ارایه سند رسمی و حسب مورد برگ فروش کارخانه و یا برگ گمرکی خودداری کنند.

همچنین در اطلاعیه کانون سردفتران و دفتریاران چنین آمده است: قابل توجه کلیه دفاتر اسنادرسمی نظر به اینکه وفق ماده 29 قانون رسیدگی به تخلفات رانندگی مصوب 1389 ،‌ نقل و انتقال خودرو به موجب سند رسمی انجام می پذیرد، لذا شناسنامه پلاک خودرو صادره از سوی ادارات راهنمایی و رانندگی سند مالکیت نبوده و موجب مالکیت خودرو نیست و تنظیم سند وکالت نسبت به برگه های مذکور اعم از وکالت تعویض پلاک، فروش و موارد مشابه فاقد وجاهت قانونی است.

لذا به منظور اجرای دقیق قانون، جلوگیری از تضییع حقوق دولت و نیز ممانعت از بلاتکلیفی و سرگردانی ارباب رجوع، از تنظیم سند وکالت تعویض پلاک و فروش خودرو بدون ارایه سند رسمی و حسب مورد برگ فروش کارخانه و یا برگ گمرکی خودداری شود.

همچنین در نامه کانون تاکید شده است مسئولیت عواقب ناشی از تضییع حقوق دولت و مردم و کانون به عهده سردفتر تنظیم کننده سند خواهد بود.



مرکز تعویض پلاک
برگرفته ار سایت ویکیپدیا مراکز تعویض پلاک خودرو در ایران
مرکز تعویض پلاک وسایط نقلیه مرکز زیر مجموعه شرکت راهگشا، وابسته به بنیاد تعاون نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران بوده و تحت نظارت مستقیم ناجا و توسط بازنشستگان پلیس اداره میشود. که در راستای فعالیت های بنیاد تعاون ناجا و طبق ادعای بنیاد مذکور اهداف اقتصادی داشته و در جهت بهبود و ارتقاء سطح معیشتی و تسهیلات رفاهی خانواده ناجا میباشد فعالیت مینماید [۱] و انجام امور مربوط به تعویض پلاک و نقل و انتقال خودرو و موتورسیکلت و یکسان سازی پلاک وسائط نقلیه و دسترسی سریع و آسان به اطلاعات انواع خودروها و موتورسیکلت های موجود در کشور و مالکین آنها را بعهده گرفته است [۲] در حال حاضر 258 مرکز تعویض پلاک و دفتر خدمات خودرویی در کشور وجود دارد که از این تعداد 7 مرکز در تهران واقع است. این مراکز روزانه حدود 12 هزار مورد تعویض پلاک در کشور انجام می‌دهند که از این تعداد حدود 25 درصد در تهران انجام می‌شود. ریاست این مراکز در حال حاضر بعهده شخصی بنام سرهنگ رستمی میباشد. [۳]

پلاک خودروهای ایران

نوشتار اصلی: پلاک خودروهای ایران
ایده متحدالشکل شدن پلاکهای وسایط نقلیه از سال 1378 شروع شد که به همین منظور نیروی انتظامی مبالغی را از کل مالکین خودروهای در حال تردد در کشور از طریق فروش برچسبهای تعویض پلاک توسط پلیس دریافت نمود که تا چند سال اقدامی انجام نشد درحالی که این امر توسط مردم جدی گرفته شد و خودروهای دارای برچسب تعویض پلاک گاها چند صد هزار تومان گرانتر از خودرو های فاقد برچسب معامله میشدند و اخباری نیز در مورد سرقت یا شکستن شیشه جلوی اتومبیلها بخاطر سرقت برچسب تعویض پلاک شنیده میشد. به هر حال بالاخره در سال 1383 طرح مذکور بدون اینکه خدمات یا تخفیف ویژه ای برای دارندگان برچسب تعویض پلاک ارائه شود یا اینکه محل هزینه شدن وجوه دریافتی اعلام شود اجرا گردید. [۳]

[۴]

اختلاف نظرها در اجرای این طرح

این اختلافات بیشتر بین نیروی انتظامی و سازمان ثبت اسناد و املاک کشور وجود داشته با توجه به اینکه نقل و انتقال و ثبت هر گونه اسناد در مراجع انتقال دهنده مستلزم پرداخت هزینه هایی می باشد، احتمالاً بیشتر اختلافات نیروی انتظامی با سازمان ثبت اسناد و املاک و کانون سردفتران و دفتریاران برای حذف یکدیگر از فرایند تنظیم اسناد رسیدن به منابع مالی حاصل از این فرایند است. در این بین نظر نیروی انتظامی و تعدادی از نمایندگان مجلس بر بی ارزش بودن و بی اعتباری بنچاق اسناد تنظیمی دفاتر اسناد رسمی و نظر سازمان ثبت و کانون سردفتران و تعدادی از نمایندگان مجلس بر اعتبار اسناد تنظیمی دفتر خانه ها بعنوان سند رسمی و شناسنامه وسیله نقلیه صادره توسط نیروی انتظامی صرفاً بعتوان مدرک احراز اصالت وسیله نقلیه میباشد. اما نظر برخی اعضای پلیس نیز اعتبار داشتن شناسنامه وسیله نقلیه بعنوان سند رسمی و نظر برخی دیگر اعتبار آن در حد سند عادی میباشد.
پلیس پرداخت هزینه های تنظیم سند در دفاتر اسناد رسمی را امری زاید میداند و دفاتر اسناد رسمی و جوامع سردفتری نیز با توجه به وجود سامانه های ثبت الکترونیک پیشرفته در پلیس، تغییر نام و مصالحه پلاک به همراه معامله خودرو را امکان پذیر و فک و تعویض مکانیکی پلاک را امری زاید و صرفا در راستای هدف اصلی ایجاد بنیاد تعاون نیروی انتظامی جمهوری اسلامی که تأمین نیازمندی های معیشتی کارکنان نیروی انتظامی[۵] و ایجاد درآمد برای خانواده ناجا میباشد میدانند و عقیده دارند که در صورت حذف سیستم ثبت اسناد در دفاتر اسناد رسمی هرگز پلیس خدمات نقل و انتقال خودرو را بصورت رایگان انجام نخواهد داد و همان هزینه ها توسط نیروی انتظامی با حسابها و عناوین دیگری وصول خواهد شد و دست نیروی انتظامی برای افزایش هزینه های نقل و انتقال باز خواهد بود. [۶][۷] [۸]

بررسی طرح تعوض پلاک وسایط نقلیه

احراز اصالت وسیله نقلیه قبل از انجام معامله:

منافعی که این کار برای خریدار دارد این است که نسبت به اصالت خودرویی که خریداری نموده اطمینان پیدا میکند. ولی از نظر منتقدین چون طبق قوانین مدنی ایران هریک از خریدار یا فروشنده میتوانند حتی ضامن درک مبیع شوند، اجبار کردن خریدار به احراز اصالت وسیله نقلیه برخلاف حقوق خصوصی و قوانین مدنی بوده و دارای اشکال میباشد. موضوعی دیگری که از طرف منتقدین در اینجا مطرح میشود این است که کسانی که خودروی سرقتی یا فاقد اصالت در اختیار دارند هرگز خودشان به مراکز پلیس و تعویض پلاک مراجعه نمیکنند و معاملاتشان را نیز با اسناد عادی یا اسناد مجعول انجام میدهند به این ترتیب اصولاً فقط اتومبیلهای دارای اصالت که در شرف انجام معامله هستند توسط پلیس بازدید میشوند لذا باید ساز و کار جامع تری وجود داشته باشد که اتومبیلهای سرقتی یا فاقد اصالت اصلاً قابلیت تردد و استفاده نداشته باشند که اگر چنین ساز و کاری موجود است پس دیگر نیازی به اجبار متعاملین به احراز اصالت وسیله نقلیه در هنگام انجام معامله نیست. به هر حال صرف نظر از مراعات حقوق خصوصی و مدنی مردم که در جوامع پیشرفته به هیچ وجه نمیتوان از آن صرف نظر کرد این اجبار به احراز اصالت خودرو قبل از انجام معامله میتواند تا حدودی کار سارقین و متخلفین را در جعل اسناد دشوار کند و از میزان پرونده ها در مراجع قضایی بکاهد.

دریافت جرایم و بدهیهای وسیله نقلیه قبل از انجام معامله

یکی دیگر از مزایای طرح تعویض پلاک پرداخت شدن جرایم رانندگی در هنگام معامله است که در اینج هم سوالات و مسائل فوق الذکر توسط منتقدین دوباره مطرح است که دولت باید توانایی آنرا داشته باشد که بدون معامله خودرو جرایم رانندگی را اخذ نماید و خودرو های دارای شکایت را متوقف نماید در اینصورت وسیله نقلیه ای تا سالها معامله نشود و از نظر پرداخت جرایم پیگیری نخواهد شد لذا اگر دولت مستقل از انجام معامله وسیله نقلیه توانایی وصول جرایم را داشته باشد، در صورتی که خریدار نیز با توجه به مفاد ماده 10 قانون مدنی و سایر مفاد قانون مدنی پراخت جرایم احتمالی اتومبیل را در هنگام معامله تعهد نماید دیگر از حیث مفاصا حساب جرایم رانندگی نیازی به مراجعه به مراکز تعویض پلاک در هنگام معامله نمی باشد.

کاهش هزینه های ثبت معامله برای مردم

با توجه به اینکه هزینه های متعددی باید برابر قوانین پرداخت گردد که از جمله آنها می توان به عوارض شهرداری، مالیات نقل و انتقال، ملیات شغلی و ... اشاره کرد که در مراکر تعویض پلاک وصول نمی شود این مبالغ که مسئولیت پرداخت آن بعهده فروشنده است بعدها باید توسط خریدار پرداخت گردد که اجحاف در حق وی بوده و باعث بروز اختلافات عدیده خواهد شد و عدم وصول آنها توسط مراکز تعویض پلاک به معنای ازبین رفتن و انتفای آنها نبوده و بالاخره باید پرداخت شوند هرچند مدت زمان زیادی سپری شود. ناگفته نماند که عدم پرداخت به موقع تعدادی از این مبالغ سبب تعلق جریمه و دیرکرد خواهد شد. بنابراین شاید نتوان بطور قطع این امر را جزو مزایای طرح تعویض پلاک وسایط نقلیه دانست. [۹]

حتی در صورت حذف هزینه های عوارض شهرداری، حق الثبت، مالیات و دستمزد محضر، باز هم هیچ تضمینی برای ثابت ماندن هزینه های پرداختی، به شرکت راهگشا وجود نخواهد داشت. فقط پتانسیل مردم برای پرداخت هزینه های بیشتر به شرکتهای شبه دولتی مذکور بیشتر خواهد شد. همانطور که عملاً مشاهده شده که مبلغ برخی از جریمه های رانندگی در عرض مدتی کمتر از 2 سال تا 10 برابر افزایش داشته است. [۱۰][۱۱][۱۲]

دسترسی سریع پلیس به اطلاعات و نقل و انتقالات و هویت و نشانی مالکین وسایط نقلیه

به اعتقاد منتقدین، تنها یک ارتباط معمولی الکترونیک بین سامانه های وابسته به سازمان ثبت اسناد و املاک و سامانه های پلیس این موضوع مذکور را حل خواهد کرد و امکان مصالحه یا عدم مصالحه پلاک بهمراه خودرو برای متعاملین وجود خواهد داشت در صورت فراهم شدن این ارتباط دیگر نیازی به مراجعه فوری به مراکز تعویض مکانیکی و فیزیکی پلاک وجود نخواهد داشت و مراکز تعویض پلاک برچیده خواهد شد و بنیاد تعاون ناجا میتواند این مراکز تبدیل به مراکزی برای بازدید اصالت و معاینه فنی نموده و فقط در صورت درخواست مالکان آن اقدام به تعویض پلاک و اخذ هزینه های لازم بنمایند.
ضمن اینکه میتوانند از فرصت و فضای ایجاد شده برای ایجاد مراکز علمی و تحقیقاتی و آزمون میزان امنیت خودروهای تولید داخل و خارج در تصادفات و یا مراکزی برای آموزش موتورسواران که هیچ آموزشگاهی برای آنها در کشور وجود ندارد و اصلی ترین قربانیان سوانح رانندگی میباشند تبدیل نمایند. هرچند ممکن است انجام این امور با توجه به اینکه سرمایه گذاری در امور علمی و تحقیقاتی یا آموزش قشر ضعیف اجتماع ممکن است منافع مالی چندانی برای بنیاد تعاون ناجا نداشته باشد، مقرون به صرفه نباشد. [۱۳] [۱۴]

تعویض پلاک از نظر فرهنگی و زیبایی شناسی

از نظر ریبایی، محل نصب پلاک، در بسیاری از خودروهایی که قبل از طرح تعویض پلاک تولید یا وارد کشور شده اند برای پلاکهای طرح قدیم طراحی شده بود ولی در حال حاضر با نصب پلاکهای جدید، بسیاری از خودروهای قدیمی که برخی از آنها حالت کلاسیک داشته و گاها دارای ارزش تاریخی و فرهنگی بوده و مربوط به دوره خاص تاریخی میباشند پلاک آنها نیز باید مطابق با دروه تاریخی آنها باشد تا از نظر زیبایی و اصالت تاریخی صدمه نبینند ولی با هر بار معامله برای فک پلاک قبلی و نصب پلاک جدید به سپر یا بدنه آنها نیز خسارت وارد میشود. که این خسارت به سپر یا بدنه در هنگام معامله برای خودروهای جدید نیز وجود دارد.

صدور پلاک بنام خریدار قبل از انجام معامله و ثبت رسمی آن

ماده ۲۰ آیین نامه راهنمایی و رانندگی مصوب ۱۳۸۴ و ماده ۲۹ قانون رسیدگی به تخلفات رانندگی که فروشنده وادار به رعایت آن شده است به مراکز تعویض پلاک اجازه میدهد که قبل از انجام و ثبت معامله و تصدیق آن توسط نهادهای تخصصی مدنی ذیربط (یعنی دفاتر اسناد رسمی) اقدام به تغییر نام و پلاک و تحول خودرو به خریدار نماید که غالباً بدون حضور فروسنده و توسط وکیلی که اختیار فروش وسیله نقلیه را ندارد صورت میگیرد. چون در این حالت صحت معامله مورد تایید هیچ نهاد حقوقی رسمی قرار نگرفته است باعث بروز مشکلاتی میشود که از 2 منظر قابل بررسی است.

1- رعایت حقوق فروشنده و خریدار:
اگر فروشنده بهای مورد معامله را به طور کامل دریافت ننموده باشد و قرار بوده باشد که بخشی از ثمن معامله را در دفترخانه دریافت نماید و خریدار نیز پس از دریافت پلاک ملی و اطمینان از ثبت نامش بعنوان مالک در سامانه های پلیس اهمیتی به تنظیم سند در دفترخانه ندهد احتمال تضرر و ورود خسارت به فروشنده وجود دارد.

2- ایجاد پرونده در مراجع قضایی و دادگستری:

از نظر طبقه بندی قومی و اجتماعی

این طرح باعث دسته بندی گروه های مردم بر مبنای محل زندگی یا محل صدور شناسنامه و قومیت شده و اهالی نقاط دورافتاده و اهالی شهرهای مهم در هر نقطه کشور با توجه به شماره پلاک قابل تمایز بوده و امتیازاتی از قبیل پایتخت نشینی خود بخود و بدون اینکه مردم بخواهند به نمایش گذارده میشوند. دلیل اینکه بسیاری از ساکنان شهرستانها و نقاط دور افتاده با کتمان محل سکونت واقعی خود سعی در شماره گذاری خود با نمره تهران مینمایند نیز همین موضوع است.

از نظر امنیتی

طبقه بندی پلاکها بر اساس محل سکونت باعث میشود در شهرستانهایی که از امنیت کمتری برخوردار بوده یا در آنها اختلافات مذهبی یا قومی وجود دارد هویت مذهبی و قومی سرنشینان خودروی مسافر به آسانی توسط اشرار قابل حدس زدن باشند.
در حال حاضر با درج کدهای محل سکونت بر روی پلاکهای انتظامی و طبقه بندی مردم از نظر محل سکونت، قومیت و تا حدی موقعیت اجتماعی و حتی مذهب سرنشینان هر وسیله نقلیه توسط هر شخص عادی و حتی غیر متخصص قابل حدس زدن بوده و خودروهای غریبه و مسافر در مناطق نا امن برای اشرار و سارقین به آسانی قابل شناسائی هستند.
یکی دیگر از ایرادات این طرح این است که پلیس با اجرای این طرح برای هویت اتومبیل شماره ای که معرف هویت مالک آن میباشد قرار داده است و هویت خودرو با هویت مالک خودرو یکی شده و در ارتباط مستقیم قرار گرفته است و خودرو های متعلق به افراد سرشناس که از نظر امنیتی در خطر بیشتری قرار دارند از قبیل دانشمندان هسته ای و افراد علمی و مقامات کشوری و نزدیکان و خانواده آنها فقط با یکبار شناسائی و دانستن شماره پلاک از جانب سازمانهای جاسوسی و تروریستها و اشرار و حتی در صورت تعویض یا فروش خودرو نیز برای همیشه قابل شناسایی میباشند.

امکان نمایش میزان قدرت و نفوذ در نهادهای دولتی از طریق تهیه شماره پلاک رند

نوشتار اصلی: پلاک رند


پلاک رند نصب شده روی مرسدس بنز سی‌ال‌کی ۳۵۰ کروکی
در ایران مرکز شماره‌گذاری و پلاک پلیس راهنمایی و رانندگی ناجا که مسئول صدور پلاک خودرو است برخلاف دیگر کشورها هیچ طرح مدونی برای فروش قانونی شماره‌های رند بصورت گران‌تر یا حراج ندارد.[۱۵] بنابراین در شکل خوشبینانه دریافت کنندگان پلاک رند، تصادفی (به انگلیسی: random) هستند؛ اگرچه واقیعت پشت پرده نشان از دریافت پول در ازای پلاک رند توسط واسطه‌ها دارد.[۱۶]

تعارض با حقوق خصوصی و مدنی

در روش فعلی ثبت نقل و انتقال خودرو معامله و ثبت عقد بیع موکول به صدور تاییدیه نقل و انتقال توسط پلیس شده و پلیس نیز صدور تاییدیه را موکول به سلامت فنی و بیمه وسیله نقلیه نموده که بدین ترتیب معاملات مردم را مشروط به سلامت کامل وسیله نقلیه و سایر شرایط مد نظر پلیس شده است ولی طبق شرع اسلام و قوانین مدنی ایران هر انسانی حق معامله هرنوع مالی که معامله آن حلال است چه آن مال معیوب باشد و چه سالم دارد.[۱۷] بعنوان مثال شخصی که خودرو وی در اثر تصادف دچار خسارت شده و شخص توانایی یا حوصله تعمیر آن را ندارد چون پلیس برای معامله آن تائیدیه و معاینه فنی صادر نمیکند و بدلیل غیر قابل استفاده بودن خودرو منفعتی برای بیمه نمودن آن نز برای آن شخص متصور نمیباشد، حق فروش آن مال نیز که از حقوق مدنی است بدلیل عدم صدور تاییدیه پلیس از مالک سلب و معامله آن عملاً غیر مجاز شمرده شده همچنین در مورد عدم صدور مجوز معامله توسط راهنمایی و رانندگی برای نقل و انتقال خودروهای مدل پایین که در زمان خود استرس و ناراحتی زیادی را برای دارندگان این خودروها ایجاد کرده بود این امر عدم درک از حقوق خصوصی و حقوق مدنی برخی طراحان و سیاست گذاران طرح ملی تعویض پلاک و سایر مسئولین مربوطه را میرساند.

هر چند به عقیده پلیس وادار کردن مردم به معامله اتومبیل سالم از نظر بهبود ترافیک مفید است ولی به لحاظ حقوق خصوصی و مدنی و شهروندی امری پسندیده نیست.

وادار کردن مردم به معامله اتومبیل دارای بیمه

گرفتاری مردم در مراکز رهگشا

1- با توجه به اینکه تعداد مراکز تعویض پلاک اندک بوده و در اغلب شهرها ی کشور فقط یک مرکز وجود دارد تعویض پلاک و مقدمات آن مثل بازدید و .... بسیار وقت گیر می باشد بالاخص در برخی موارد که بدليل وقوع تخلفات ، مراکز مزبور با تعطیلی مواجه می شوند مردم بلاتکلیف بوده و باید به مراکز استان مراجعه نمایند که مشکلات خاص خود را دارد.

2- درمواردی که فروشنده و خریدار ساکن 2 شهرستان دور از هم باشد و معامله در شهرستان محل سکونت فروشنده انجام شده باشد، بدلیل اینکه معمولاً پلاک بسیاری از شهرستانها در مراکز تعویض پلاک سایر شهرستانها موجود نمی باشد فروشنده باید به همراه خریدار برای تعویض پلاک به شهرستان محل سکونت خریدار مسافرت نماید یا اینکه مجبور است به خریدار اعتماد نموده و پلاک و خودروی خود را همراه وکالتنامه و سایر مدارک در اختیار وی قرار دهد. در این حالت تصمیم گیری اینکه خودرو چه زمانی تعویض پلاک شود و چه زمانی سند در دفترخانه انتقال داده شود و چه زمانی فروشنده باقی مطالبات خود را دریافت نماید با خریدار است.

3- در مورد فوق و در شرایطی که پلاک فروشنده در مرکزی دور از مرکز تعویض پلاک محل سکونت وی فک شده باشد، در صورتی که وی در شهر خود اقدام به خرید خودرویی جدید بنماید، شماره گذاری خودروی خریداری شده به آسانی قابل انجام نبوده و منوط به ارسال پلاک فک شده از مرکز تعویض پلاک شهرستان دوردست به شهر وی یا مراجعه وی به همراه فروشنده به آن شهرستان دوردست میباشد.

عدم وجود مقررات خاص در برخی موارد

در برخی موراد و بروز اشکالات ،هیچگونه مقررات و راه حل خاصی در این سیستم وجود ندارد:
1- فسخ یکجانبه معامله توسط احدی از طرفین و امتناع از حضور در مرکز و تنظیم سند وکالتنامه
2- در صورت فوت مالک که وراث بلافاصله قائم مقام قانونی محسوب می شوند ولی پلاک همچنان بنام مورث (متوفی) می باشد.
3- در صورت شراکت چند نفر در یک وسیله نقلیه که نوع شراکت و میزان آن مشخص نیست.[نیازمند منبع]

ایجاد پرونده های قضایی در دادگستری

بدلیل برخی از مشکلات که در بالا بدانها اشاره شده که باعث فساد و رواج اسناد سفید امضا در صنف مشاورین خودرو و دفاتر اسناد رسمی گردیده است، فروشندگان نمیتوانند به محض فروش خودرو نسبت به تعویض فوری پلاک خودرو و تنظیم سند رسمی اقدام کنند. با توجه به افزایش جرائم واحتساب امتیاز منفی برای رانندگان متخلف و مراجعه زیاد فروشندگان خودرو به دادگستری که به رغم فروش خودرو، موفق به فک پلاک خودرو نشده و تنظیم سند نکرده‌اند باعث اقدامات دادگستری برخی از شههای ایران در این زمینه گردیده است. [۱۸]